Hoe gaan we verder na het congres 'Raising the Future'? Hoe verwerken we al die inspirerende bijdragen van schrijvers, filosofen, kunstenaars en wetenschappers? Hoe houden we 'het vuurtje' brandend? Wat zijn de lessons learned en waar is nog wat meer 'Time to Think' voor nodig? Acht congresbezoekers spreken zich uit.

'Creativiteit stimuleert het eikelbrein'

"De lessen die ik geleerd heb: opvoeders moeten kinderen een goede balans meegeven tussen kortetermijndenken (marshmallow-brein) en langetermijndenken (eikelbrein). Binnen Ska Kinderopvang ontwikkelen wij de executieve functies bij kinderen, waarbij ze al jong leren hoe ze hun behoeften kunnen uitstellen, hoe ze kunnen nadenken over hun eigen handelen en hoe de ander hen daarin kan helpen. Spelend leren is belangrijk, omdat daarmee creativiteit wordt aangeboord. We helpen kinderen na te denken over hun toekomst en hoe zij daar kun creativiteit op los kunnen laten. Wat ik ook meeneem: laat de kinderen meer aan het woord, filosofeer met ze over hun ideeën over de toekomst. En leer kinderen en ouders omgaan met die digitale vaardigheden. Weet wat je kind doet en waar je kan stimuleren of juist afremmen. De bso is daarbij een brug tussen thuis en school."
Joke Spruit, manager pedagogiek Ska Kinderopvang

'Kinderen van nu geven vorm aan samenleving van morgen'

"Deze geweldige dag bevestigde voor mij het belang van 'de lange termijn'. Ik vond het blikverruimend om niet alleen de focus op kinderen zelf te leggen, maar hedendaagse vragenstukken rondom opvoeding te plaatsen in een brede maatschappelijke context en de ethische dilemma's die daarbij spelen. Wat ik verder meeneem? Hoe belangrijk het is om benieuwd te zijn naar de ander en zijn of haar wereldbeeld. En dat kinderen van nu vormgeven aan de samenleving van morgen. Dit congres onderschreef deze gedachten voortdurend, met mooie verhalen en een boeiend en leerzaam programma. In één woord: inspirerend."
Els Geeris, senior adviseur en projectleider Nederlands Jeugdinstituut

'Leren nadenken over technologie'

"Binnen een onderzoek zijn we nog erg bezig met het in kaart brengen wat er allemaal al bekend is in de wetenschap en waar we 'hiaten' ervaren tussen wetenschap en praktijk. We moeten nog veel meer de praktijk in, op scholen ophalen waar zij concreet tegenaan lopen en waaraan wij met onderzoek een steentje kunnen bijdragen. Zo noemde hoogleraar Monique Volman dat iedereen technologie moet leren gebruiken, en dat we moeten oppassen dat we mensen niet achterlaten. We moeten over technologie leren nadenken en voor technologie leren opleiden. Een schoolleider zei laatst dat er weerstand is bij leerkrachten en ouders als het gaat om de digitale samenleving. Dat geeft mij inspiratie: hoe kunnen we die werelden aan elkaar verbinden?"
Laura Mulder, onderzoeker pedagogiek Fontys Hogeschool

'Schoolplan vanuit filosofisch perspectief'

"Als we het hebben over 'techniek' of 'technologie' is het heel verleidelijk om praktisch te denken: wat moeten kinderen en leerkrachten kunnen, leren en weten? Juist de waartoe-vraag kan richting geven. Door eerst vanuit ethiek en waarden vragen te stellen, krijgen de antwoorden op de wat-vragen meer richting. Een mooie gedachte in deze: hoe meer je uitzoomt, hoe meer verbinding je ziet! Wij zijn bezig met een nieuw schoolplan. Een van de ontwikkelpunten is door het team benoemd als '21e eeuwse vaardigheden'. Ik wil graag het gesprek openen vanuit een meer filosofisch perspectief om ook op het spoor te komen of de al gedefinieerde vaardigheden passend en dekkend zijn voor ons."
Sander Huiswoud, directeur basisscholen Sinte Lucij (Steensel) en Meester Gijbels (Knegsel)

'Belangrijke rol weggelegd voor kunstenaars'

"Ik heb tijdens 'Raising the Future' gezien hoezeer alles samenhangt: het heel kleine, psychologische wat zich afspeelt in de geest van een kind, is verbonden met wat er belangrijk is in het onderwijs en welke waarden centraal staan in de samenleving. Dit zette mij aan het denken: er zijn grote verhalen nodig om datgene wat werkelijk belangrijk is weer in de kern van het systeem te krijgen. Voor die grote verhalen moeten we niet bij politici zijn. Dat zijn geen slogans of beleidsteksten. Ze vormen de kern van de cultuur waaruit we leven. Dus het is aan cultuurmakers om daaraan te werken. Ik zie een belangrijke rol voor kunstenaars in de samenleving. Om gidsen te zijn bij een nieuwe manier van kijken, het stellen van andere vragen en het bieden van speelruimte waarin kan worden gezocht naar wat er echt belangrijk is in het leven." 
Merlijn Twaalfhoven, componist en initiatiefnemer van The Turn Club

'Leren van de open blik van kinderen'

"Wat gaf deze conferentie mij veel nieuwe inzichten. Ik besef eens te meer dat het voor kinderen zo belangrijk is om een goede toekomst op te bouwen in de regio waarin je bent geboren. Nu krijgen kinderen die in de stad opgroeien veel kansen, maar juist op het platteland ligt er ruimte voor echte innovatie en dus werkgelegenheid. Een ander inzicht dat ik meeneem, is dat onze hele samenleving doorspekt is met competitie en dat kinderen leren denken in termen van competitie in plaats van samenwerken. Hoe we dat moeten oplossen? Meer oog hebben voor het belang van verschillende talenten en als volwassene leren van de open en nieuwsgierige blik van kinderen. Dat ga ik ook doen!"
Dieuwertje Roukema, adviseur en projectmedewerker Sociaal Domein, gemeente Vlaardingen

'Beste ontdekkers zijn de kinderen zelf'

"Paul Verhaeghe en Philipp Blom prikkelen intens en benadrukken krachtig de noodzaak van die veilige en brede ontwikkeling van kinderen. Psychiaters, filosofen en professionals weten het. Nu de beleidsmakers nog. Ik vond de sessie zo inspirerend dat ik bijna weer aan het werk zou willen gaan. Maar de kinderopvang in Amersfoort is in goede handen bij mijn opvolgers. Afgelopen jaren hebben we al onze speeltuinen al omgevormd tot natuurtuinen. Want als je de omgeving goed inricht, word je vanzelf deel van de natuur en ligt de verwondering letterlijk om de hoek. Maar met het aanleggen van een tuin ben je er nog niet. Onze tuincoaches helpen kinderen de natuur en zichzelf te ontdekken. Maar de beste ontdekkers zijn natuurlijk de kinderen zelf. Een mierenpretpark; dat hadden wij echt nooit zelf bedacht."
Annegreet van Dijk, oud-bestuurder stichting Kinderopvang Amersfoort

'We zijn onderdeel van de natuur'

"Ik had de hele dag al het gevoel dat m'n hersens overuren moesten maken door alle input van het congres. Het is zo fijn om met gelijkgestemden verder te denken, om die langetermijngedachte weer eens scherp te krijgen. Waartoe voeden wij op? Dit congres was hoopvol en voor mij heel belangrijk. Ik krijg vaak vragen waar ons nieuwe onderwijsconcept FONK voor staat, maar het is zo nieuw dat het lastig is om in woorden te vangen. Blom en Verhaeghe gaven mij de taal om FONK te beschrijven. Wat wij doen met Fonk is namelijk precies wat zij voorstellen. Naar buiten, ervarend leren, met de klas de kwetsbaarheid én de kracht van de natuur ontdekken, van jezelf. We staan niet boven de natuur, maar we zijn onderdeel van de natuur. Dat is de kern."
Marjon Kollau, programmamanager FONK/ Wij Zijn Jong